13 حقیقت جالب درباره تخت خواب - افق بسطام

پس از غیبت یا سفری طولانی هیچ چیز بهتر از خوابیدن در تخت خود آدم نیست. جایی که می خوابیم، کتاب می خوانیم و اولین چیزی که وقتی عاقل و بالغ شدیم و به خانه خودمان رفتیم، می خریم.

تخت خواب از کجا آمده است؟ این وسیلهٔ روزمره چه جنبه هایی از شخصیت ما را نشان می دهد؟

کتی برند، تهیه نماینده بی بی سی با پروفسور راسل فوستر، متخصص خواب و روان شناس، گریگ جنر، مورخ و کارشناس تاریخ معاصر پروفسور ساشا هندلی دربارهٔ تأثیر تخت خواب بر شکل گیری رفتار های ما در زمینهٔ خواب و موقعیت اجتماعی مان حرف می زنند.

1. تشک تاریخ 77 هزار ساله دارد

اولین نشانه از وجود تشک به دوران پارینه سنگی یعنی حدود 77 هزار سال پیش باز می شود. درغار هایی در جنوب آفریقا انسان ها روی تشک های دست باف می خوابیدند. غار ها چندان راحت نبودند علاوه بر آنکه کمی فاصله از زمین باعث می شد از حشرات و جانوران خزنده در امان بمانند، چون غذای خود را هم در همان مکان می خوردند، تشک پس از مدتی چرب می شد و در این وضعیت از آن برای آتش افروختن استفاده می کردند.

2. اولین تخت خواب، پشته ای سنگ روی هم انباشته بود

در چتل هویوک واقع در ترکیه، اولین شهر تاریخ بشر که به دوران نوسنگی باز می شود (حدود 10هزار سال پیش)، انسان ها سکو هایی درست نموده بودند و روی آن ها می خوابیدند. در سکونت گاه پیشا تاریخی سِکارابِرای در جزایر اورکنی اسکاتلند که حدود 6هزار سال قدمت دارد، ساکنان آن با روی هم قرار دادن تخته سنگ ها و خوابیدن روی آن ها تخت درست نموده بودند (درست مثل فلینستون ها در کارتون عصر حجر). این سکو ها را می توان اولین تخت خواب بشر به شمار آورد.

3. تخت خواب های مصری پایه های کنده کاری شده داشتند و شیب دار بودند

مصریان ثروتمند، تخت های پایه دار داشتند که پایه های زیبایی به شکل پای جانوران در هر چهار طرف کنده کاری شده بودند. برخلاف تخت خواب های امروزی این تخت ها صاف نبودند بلکه یا در وسط آن ها برآمدگی بود یا کمی به سمت پایین شیب داشتند به نحوی که پا ها پایین تر از سر قرار بگیرند. از این رو بیشتر آن ها جای پایی پایین تخت داشتند تا از تخت سُر نخورند.

4. در شرق، تخت بلند تر به معنای موقعیت بالاتر نبود

در غرب، بالاتر از سطح زمین قرار دریافت به معنای موقعیت اجتماعی بالاتر بوده است، اما در بسیاری از نقاط دنیا چنین نبوده. در ژاپن، تشک های سنتی تاتامی روی زمین قرار می گیرد. در بخش هایی از قزاقستان، هنوز خوابیدن روی زمین مرسوم است و بر تشک هایی که به راحتی لوله می شوند، می خوابند. این مردم کوچ نشین هستند و باید بتوانند چادر ها و تخت خواب های خود را حمل نمایند.

5. رومی ها و یونانی ها غذای خود را در تختخواب می خوردند

تخت خواب رومی ها و یونانی ها چندمنظوره بود: در آن می خوابیدند و هم چنین غذا می خوردند. به پهلو دراز می کشیدند و دست دراز می کردند و هرچه دوست داشتند از روی میز بر می داشتند. (واژهٔ به پهلو دراز کشیدن در انگلیسی از واژهٔ تخت خواب در زبان یونانی آمده است). پس اگر این بار کاسهٔ غلات صبحانه تان را توی تخت بردید، احساس گناه نکنید، شما دارید پا جای پای اشراف رومی می گذارید.

6. در تخت خواب های باشکوه قرون وسطی یک تیم فوتبال جا می شد

در اروپای قرون وسطی، بیشتر فقرا بر بستری از کاه و علف می خوابیدند، اما ثروتمندان و اغنیا چیزی ساخته بودند که به آن تخت خواب عظیم می گفتند. این تخت خواب ها به طور عجیب و غریبی بزرگ بودند و یکی از معروف ترین آن ها متعلق به اواخر عصر الیزابت بود. این تخت ها به قدری عظیم بودند که یک تیم فوتبال هم روی آن جا می شدند. این تخت ها طوری ساخته شده بودند که بتوان آن ها را برچید و دوباره سوار کرد، به این ترتیب اغنیا می توانستند وقتی به کشور یا قصر دیگری سفر می کردند، آن را با خود ببرند.

7. اصطلاح خوب بخوابی در انگلیسی، به محکم بودن و چگونگی ساخت تخت خواب ها مربوط است

اولین تخت خواب های امروزی، پایه ها و قاب چوبی داشتند، اما وسط آن ها توری از طناب یا الیاف طبیعی بود. این طناب ها پس از مدتی کش می آمدند و تخت گود می شد و باید محکم می شدند. از همین جا اصطلاح sleep tight در انگلیسی به وجود آمد.

8. تخت های چهار ستونه و پرده دار راهی برای نمایش موقعیت اجتماعی بودند

در قرن چهاردهم و پانزدهم شاهد ظهور و رواج و محبوبیت تخت های پرده دار هستیم. آن ها سقف سایه بان مانندی داشتند که طاق نما نامیده می شد و پرده هایی کلفت و تعداد زیادی کوسن آن ها را بیشتر شبیه صحنه های کوچک تئاتر می کرد.

این تخت خواب های زیبا وسیله ای برای نمایش موقعیت اجتماعی افراد بودند، شاید حداقل به این دلیل که فرد ناچار بود مقدار زیادی پارچه های بسیار گران قیمت برای داشتن چنین تخت خوابی استفاده کند.

9. تخت خواب مرکز زندگی سیاسی بود

ابتدای دوران مدرن اروپا برای تخت های سلطنتی اش شهرت دارد. دو پادشاه که نقش برجسته ای در رواج این فرهنگ در دربار ها داشتند یکی لویی چهاردهم پادشاه فرانسه بود و دیگری چارلز دوم پادشاه انگلستان.

برای آن ها تخت خواب مرکز زندگی سیاسی بود. فرهنگ سیاسی دوران باروک در بطن خود این باور را داشت که قدرت هر کشور در وجود فیزیکی پادشاه و ملکه واقع شده است. پس هرچه قدر فردی به پادشاه و روابط خصوصی روزانهٔ آن ها نزدیک تر می شد، بیشتر به آن ها نزدیک می بود.

تخت خواب صحنه ای بود که بر آن و در اطراف آن آداب بسیاری برگزار می شد تا نشان دهد پادشاه کدام درباریان را بیشتر دوست دارد و می پسندد. در کاخ ورسای، درباریان دعوت می شدند تا از خواب بیدار شدن پادشاه را تماشا نمایند.

10. در قدیم بالای تخت نوزادان برای دفع شر شیطان، چاقو آویزان می کردند

مسیحیان باور داشتند که در هنگام خواب در برابر حملهٔ نیرو های فوق طبیعی آسیب پذیر ترند، بخصوص نیرو های شیطانی در هنگام تاریکی به اوج قدرت خود می رسند. در انجیل مثال های بسیاری از افرادی نقل شده است که شب هنگام و در خواب کشته شده اند. به همین دلیل آداب فراوانی برای به بستر رفتن و خوابیدن به وجود آمده است.

علاوه بر دعا خواندن پیش از خواب که بسیار مرسوم است، افراد طلسم ها و حلقه هایی که از مرجان ساخته شده بود و اعتقاد بر این بود که حافظ جان آدمی است، با خود به بستر می بردند. برخی هم دندان گرگ به گردن خود می آویختند و (با وجود خطر آشکار و بدیهی آن) چاقو های فلزی بالای تخت نوزاد آویزان می کردند و فکر می کردند که فلز و آهن جلوی حمله های نیرو های فوق طبیعی را می گیرد.

11. ما عادت داشتیم روی شش لایه تشک بخوابیم

در ابتدای دوران مدرن اروپا، خانواده ها مقادیر هنگفت و باور نکردنی زمان و پول صرف تخت خواب می کردند. بنا بر میزان اهمیت فرد، بین یک تا شش تشک بر روی یکدیگر قرار داده می شد و به طور معمول تخت خواب و ملافه ها و ملزومات آن حدود یک سوم از دارایی های فرد را دربر می گرفت. شکسپیر در وصیت نامه اش بهترین تخت خواب خود را به همسرش بخشید.

12. ویکتوریایی ها تخت خواب های فلزی را برای مقابله با بیماری ها رواج دادند

تقریباً تمام تخت خواب ها تا قرن نوزدهم از چوب ساخته می شد. حدود سال 1860، مردم از میکروب ها مطلع شدند و قاب های چوبی تخت ها (که می توانست محل زندگی حشرات و شپش باشد) جای خود را به قاب های فلزی داد. تخت خواب های فلزی آسان تر تمیز می شدند و در نتیجه بهداشتی تر بودند. در طراحی تشک ها هم تغییراتی ایجاد شد و تشک های فنری پا به عرصهٔ وجود گذاشت.

13. ویکتوریایی ها اتاق خواب کودک را ابداع کردند

در طول تاریخ، اعضای خانواده همه با هم در یک تخت خواب می خوابیدند تا اینکه ویکتوریایی ها این فکر را به سر مردم انداختند که باید هر کدام جداگانه بخوابند. کارشناسان بهداشت دوران ویکتوریا نوشتند که فرزندان باید جدا از والدین خود بخوابند تا بزرگسالان نیرو و انرژی جوانی و شادابی بچه ها را در طول شب از آن ها نگیرند.