تنگه کافری یکی از مهم ترین زیستگاه های استقراری از دوران نوسنگی تا امروز - افق بسطام

او اضافه کرد: این حوزه فرهنگی را تاکنون می توان یکی از مهم ترین محوطه های از هزاره چهارم پیش از میلاد تا دوره ساسانی در این محدوده جغرافیایی به حساب آورد.

این باستان شناس با اشاره به این نکته که کاوش های اجرا شده در این حوزه فرهنگی به صورت پروژه نجات بخشی و با همکاری شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران انجام می شود، شرح داد: انجام این طرح باعث شناخت بیشتر ویژگی های استقراری از هزاره چهارم پیش از میلاد تا دوره ساسانی در این محدوده جغرافیایی شده است.

به گفته نیاکان، بر اساس نتایج بررسی های اولیه که بر روی این محوطه با توجه به پایین آمدن تراز آب در سال 1394 به انجام رسید تنگه کافری را می توان یکی از مهم ترین زیستگاه های استقراری از دوران نوسنگی تا کنون دانست.

او اظهار کرد: در این فصل تمرکز کاوش های نجات بخشی بر روی گودال های سود جویان فرهنگی و آبکندهایی که بر اثر پایین آمدن تراز آب دریاچه بقایای از معماری اثار آشکار شده بود متمرکز است.

نیاکان با اشاره به اینکه کارگاه های ایجادشده به ابعاد متفاوت از 5 در 5، و 10 در 10 متر ایجاد شده است، اضافه کرد: به دلیل گسترش ساختارهای معماری و آثار سفالی و ادوات سنگی و دیگر آثار ارزشمند به دست آمده کارگاه هایی به ابعاد 12 در 12 و 18 در 28 متر با ساختارهای معماری فاخر وسعت یافت.

مدیر طرح کاوش های نجات بخشی سد سیمره اضافه کرد: در ادامه بررسی و کاوش به دلیل غنای آثار و مهم بودن فازهای فرهنگی ساختارهای استقراری هزاره چهارم تا هزاره سوم نیز در این دوره سه کارگاه ایجاد شد.

او اظهار کرد: ساختارهای معماری این دوره از قطعات سنگ های رودخانه ای به صورت خشکه چین با ملاط گل با چیدمانی منظم به شکل اتاق های با ابعاد کوچک و متوسط با ورودی و کف های با اندود گل و کف های سنگ چین همراه با سفال هایی مربوط از هزاره چهارم پیش از میلاد بر روی سطح شیبدار بستر صخره ای شکل گرفته بود.

دوره های 6هزار ساله

این باستان شناس گفت: با توجه به آثار شاخصی چون سفال های لبه واریخته و دیگر آثار مرتبط با این دوره فرهتگی می توان تاریخ گذاری این دوره را تا کنون به هزاره چهارم پیش از میلاد در این حوزه فرهنگی نسبت داد که البته کاوش همچنان ادامه دارد.

او از دیگر اهداف اصلی این فصل کاوش را ادامه شناسایی بقایای ساختارهای فاخر معماری از دوره ساسانی گفت که پس از پایین آمدن تراز آب در فصل گذشته مجددا بخشی از این سازه معماری آشکار و پس از کاوش بقایای ساختاری یک بنای حکومتی با پلانی تعیین از این دوره تعیین شد.

نیاکان شرح داد: این روند، پس از نقشه برداری، مستندنگاری و مطالعات تاریخی و باستان شناسی و عملیات سامان دهی و حفاظت این بنای فاخر با هم اندیشی با پژوهشکده ابنیه و بافت های فرهنگی تاریخی و پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار فرهنگی تاریخی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری برای جلوگیری از تخریب بیشتر که بخشی از تاریخ معماری این حوزه فرهنگی را در دوره ساسانی رقم می زد حفاظت و پوشانده شد.

این باستان شناس گفت: مطالعات باستان شناسی و دیگر آثار به دست آمده در این فصل همچنین نشان داد که فرایند فوق می تواند باعث پی بردن به دیگر فازهای مختلف تاریخی این دوره و وسعت گسترش این ساختار معماری به صورت استقراری منسجم در این محدوده جغرافیایی باشد.

او گفت: بنابراین در این فصل کاوش هدف برای ادامه شناخت این مجموعه استقراری همزمان با شناخت فضاهای جدیدی بودکه مرتبط با فضاهای پیشین می توانست وجود مجموعه دیگری از بناهای وابسته به این مراکز حکومتی را با اجرای همان پلان معماری که در فصل گذشته به دست امده بود آشکار کند.

شناسایی بنای ستون دار

نیاکان آثار معماری به دست آمده در این فصل را تاکنون شامل بنای ستون دار با ایوان و رواق هایی همراه با طاق های قوسی شکل، طاقچه ها، پایه ستون های بر جای مانده و بقایایی از کف های گچی و گچ بری هایی نفیس و اشیای فلزی و سفالینه های شاخص این دوره گفت.

به گفته این باستان شناس، کشف این ساختارهای معماری به هم پیوسته و دیگر آثار فاخر در تنگه کافری بیانگر برخورداری این محدوده جغرافیایی در زمان خود از یک ساختار نظاممند اقتصادی در این حوزه فرهنگی بوده است.

او در خاتمه شرح داد که ادامه پژوهش ها در این حوزه فرهنگی می تواند روند تغیرات فرهنگی و جمعیتی را در دوره های زمانی ذکرشده روشن کند.

سومین فصل کاوش های باستان شناسی در تنگه کافری ایلام با مجوز ریاست پژوهشگاه در حال انجام است.