همه کمبودها از بیماری های کهنه تا حواشی مسکوت - افق بسطام

به گزارش خبرنگاران، تأمین بهداشت، سلامت و فراهم کردن رفاه دام، کنترل، پیشگیری و مبارزه با بیماری های دامی، تأمین و تضمین بهداشت و سلامت فرآورده های دامی و از همه مهمتر پیشگیری و مبارزه با بیماری های مشترک انسان و دام جزو مهمترین وظایف و اهداف تاسیس سازمان دامپزشکی است که دامپزشکان ایران نیز 14 مهر ماه هر سال را به عنوان روز ملی دامپزشکی به نام خودشان ثبت کرده اند اما علی رغم اینکه تلاش ها و زحمات دامپزشکان بر هیچ کس پوشیده نیست بهتر است آسیب شناسی مناسبی از وضعیت و ساختار دامپزشکی ایران داشته باشیم تا شاید برای اصلاح آن راهکاری در نظر گرفته شود.

بیماری های بسیاری در حوزه های مختلف دام، طیور و آبزیان از تب برفکی، آنفلوآنزای طیور، لکه سفید میگو تا دیگر بیماری ها وجود دارد که علیرغم گذشت سال های سال از شیوع و بروز آن در کشور همچنان بر جای خود باقی است و هر گاه از مسئولان سازمان دامپزشکی سوالی در این زمینه پرسیده می شود در پاسخ وجود و مدیریت بیماری در کنار تولید را طبیعی می دانند و به عنوان مثال کشورهای دیگر را که در تولید این محصولات پیشرو هستند را مثال می زنند و اعلام می کنند که در این کشورها نیز بیماری وجود دارد اما باید به این مسئله هم توجه کنند که بیماری و مدیریت آن در کنار تولید زمانی طبیعی است و می توان آن را با استانداردهای بین المللی مقایسه کرد که نهایتا 10 تا 15 درصد تولید را تحت الشعاع قرار دهد نه بیشتر.

بیماری 15 ساله همچنان دست به گریبان میگوی ارزآور ایرانی

میگو یکی از محصولات شیلاتی صادراتی ایران است که بیش از دو دهه تلاض پرورش دهندگان و تولید کنندگان این محصول سبب شده تا آوازه میگوی ایرانی به بسیاری از نقاط جهان از خاورمیانه و آسیای میانه تا اروپا و آمریکا برسد اما این گونه آبزی کوچک اما با ارزش که سالانه ارزآوری بالایی برای کشور به ارمغان می آورد بیش از 15 است که با بیماری خانمان سوزی به نام لکه سفید میگو دست و پنجه نرم می کند و بخش قابل توجهی از آن از بین می رود.

گرچه این بیماری در بسیاری از کشورهای تولید کننده این محصول وجود دارد و به گفته رئیس سازمان دامپزشکی لکه سفید میگو و دیگر بیماری ها باید در کنار تولید مدیریت شود و قابل ریشه کنی نیست اما باید به این نکته توجه کرد که کشورهای پیشرویی مانند ویتنام، تایلند، اکوادور که سردمداران تولید میگوی پرورشی در جهان هستند نیز با این بیماری آشنایی دارند و حتی در سال های ابتدایی ورود این بیماری به کشورشان حتی تولید میگو به نصف قبل از شیوع و بروز لکه سفید رسیده است اما در سال های پس از آن با مدیریت صحیح تولید این محصول از مزارع پرورشی تا بازار پیروز به جبران خسارت های سال های تیره گذشته شان شده اند و در آینده ای نزدیک تولید میگوی خود را جانی تازه بخشیده اند.

اما بیماری لکه سفید میگو در ایران 15 سال است که وجود دارد و هر گاه در مزرعه ای شیوع پیدا کرده به سرعت اطراف خود را نیز در برگرفته و حجم بالایی از تولید را از بین برده است که شاهد این مدعا سال گذشته است و با وجود اینکه در سال 1393 سازمان دامپزشکی اعلام کرد سال 1394 تولید میگو را تضمین می کند که اثری از بیماری لکه سفید میگو نباشد یا در صورت بروز به گونه ای آن را کنترل می کند که تولید میگو پابرجا بماند، چنین اتفاقی نیافتاد و باز هم لکه سفید میگو میهمان مزارع میگو شد و این بار به جای چابهار حدود نیمی از تولید میگو استان های خوزستان و بوشهر را نابود کرد.

البته مسئولان سازمان دامپزشکی مقصر شیوع مجدد این بیماری را برخی پرورش دهندگان و تامین کنندگان لارو و خوراک آلوده بخش خصوصی به صورت قاچاق می دانستند اما سال جاری هم این بیماری همچنان گربیان خوزستان و بوشهر را گرفته و علیرغم اینکه مهدی خلج - رئیس سازمان دامپزشکی - اعلام کرد که بیماری لکه سفید میگو در سال جاری تنها در دو استخر پرورشی در بوشهر و چوئبده آبادان بروز یافته و از گسترش آن جلوگیری خواهد شد، هر چه روزها و هفته ها از انتشار این خبر می گذشت تعداد استخرهای پرورشی آلوده در این دو استان بیشتر شد و از دو استخر به 15 استخر و سپس به 36 استخر در روز گذشته رسید که باید دید این بیماری سال جاری چه تلفاتی از میگوی ارزآور ایرانی گرفته است؟

کمبود واکسن تب برفکی و هشدار برای شیوع بیماری تب برفکی در زمستان

یکی دیگر از بیماری هایی که سالانه حجم قابل توجهی از دام های کشور را در معرض خطر قرار می دهد و دامپزشکان هم با واکسینه کردن از شیوع و گسترش آن جلوگیری می کنند، تب برفکی است که می تواند با انتقال به انسان سلامت شهروندان را به مخاطره بیاندازد و که البته داستان ادامه دار این بیماری نیز سالانه هزاران راس دام سبک و سنگین را قربانی خود می کند و بدهی های سازمان دامپزشکی به دامداران را بیشتر! که به گفته برخی دامپزشکان بخش خصوصی نشان می دهد میزان و گستردگی واکسیناسیون علیه این بیماری به اندازه ای که باید باشد نیست یا شاید واکسن هایی که تولید و وارد می شود اثرگذاری که باید را ندارند.

اما سال جاری قصه تب برفکی واکسیناسیون علیه این بیماری کمی متفاوت تر از سال گذشته شده است و از سازمان دامپزشکی از همان ابتدای سال نسبت به کمبود واکسن تب برفکی هشدار داد؛ داستان ازاینجا شروع شد که رئیس موسسه رازی اعلام کرد که به دلیل ارتقاء واکسن های تب برفکی برای مقابله با س

حمید کهرام - رییس موسسه واکسن و سرم سازی رازی - در این باره به خبرنگاران گفت: از ابتدای سال گذشته با درخواست سازمان دامپزشکی و وارد شدن سویه های جدید بیماری تب برفکی واکسن این بیماری از نظر کیفی ارتقاء پیدا کرد که ناگزیر تولید این واکسن نصف شد، اما علی رغم هماهنگی های اجرا شده در این راستا با سازمان دامپزشکی برای افزایش واردات واکسن تب برفکی، این واردات صورت نگرفت و باید پرسید که چرا در زمان مقرر (تیرماه 1394) واردات واکسن تب برفکی انجام نشده است.

حالا که چندین ماه از این مسئله می گذرد رئیس سازمان دامپزشکی به جای اینکه علت تاخیر در واردات واکسن تب برفکی را که عاملی برای کاهش واکسیناسیون است، اعلام کند، نسبت به شیوع بیماری تب برفکی در فصل سرما و زمستان هشدار می دهد.

کشمکش های بین سازمانی و ناتوانی در اقناع

یکی دیگر از مسائلی که سازمان دامپزشکی برای برقراری ارتباط با دیگر سازمان های متولی دارد این است که نمی تواند در مسائل و مسائلی به وجود می آید، اقناع را در فرآیند رایزنی های بین سازمانی صورت دهد که می توان به پرونده های بسیاری از خمیر مرغ تا پالم و ... اشاره کرد.

به عنوان مثال می توان به اختلاف نظرهای گذشته بین سازمان دامپزشکی و وزارت خانه های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و صنعت و معدن و تجارت وسازمان های نظارتی مانند سازمان استاندارد و غذا و دارو در زمینه خمیر مرغ اشاره کرد چرا که سازمان دامپزشکی همواره اعلام می کرد که مراکز تولید خمیر مرغی که تحت نظارت سازمان دامپزشکی هستند هیچ مسئله ای ندارند و دو سازمان متولی دیگر مصرف آن در فرآورده های گوشتی را غیر مجاز و ممنوع اعلام می کردند که البته علی رغم گذشت ماه ها از این مسئله و کشمکش نه سازمان دامپزشکی و نه دو سازمان دیگر اعلام نکردند که تکلیف تولیدکنندگان فرآورده های گوشتی چیست و آن ها سوسیس و کالباس مورد نیاز بازار را باید از چه چیزی تولید کنند و به نظر می رسد پرونده خمیر مرغ همچنان باز است.

البته چنین اختلاف نظرها و حواشی در حوزه های دیگری مانند روغن پالم هم وجود داشته و دارد اما این ها تنها نمونه ای از نقاط ضعف و مسائل بخش دامپزشکی است که به نظر می رسد باید بیش از پیش به آن توجه کرد و در این روز دامپزشک همه این جامعه و خانواده از دانشجویان دامپزشکی تا دامپزشکان شاغل و مسئولان دستگاه های متولی باید به این مسائل توجه کنند و برای حل این مسائل راه حلی بیاندیشند که به عنوان مثال می توان به تعداد بالای دانشکده ها و فارغ التحصیلان رشته دامپزشکی و گرایش های مرتبط با این رشته در کشور اشاره کرد که البته به نظر می رسد این مشکل دقیقا با کمبود نیروی انسانی در بخش های مختلف کشاورزی به ویژه حوزه های مختلف دامپزشکی مطابقت دارد و می توان با تدبیری ساده و البته به شرط تامین اعتبار این مشکل را برطرف کرد.