آشنایی با خانه های تاریخی کاشان، جلوه ای از شاهکار معماری ایرانی
به گزارش افق بسطام، معرفی خانه های تاریخی کاشان
کاشان یکی از شهرهای تاریخی ایران است که از مهمترین شهرهای استان اصفهان محسوب می گردد و در میان کوه های کرکس و کویر مرکزی ایران قرار گرفته است. این شهر حدودا 1600 متر از سطح دریا ارتفاع دارد و فاصله آن از تهران برابر با 240 کیلومتر است. این شهر جاییست که از لحاظ پوشش گیاهی بیشتر فقیر است و در آن بوته ها و درختچه ها کم و بیش بافت می شوند. گردشگرانی که به سمت این شهر سفر می نمایند اغلب به دنبال بازدید از خانه های تاریخی کاشان هستند که البته تعداد آن ها کم هم نیست. در این مطلب از مجله گردشگری خبرنگاران قصد داریم تا درباره خانه های تاریخی کاشان صحبت کنیم تا زمانی که به سمت این شهر سفر کردید برنامه سفرتان را برای بازدید از خانه های تاریخی تنظیم کنید.
خانه طباطبایی ها
از معروف ترین خانه های تاریخی کاشان قطعا خانه طباطبایی ها است که با معماری بی نظیر و فوق العاده که دارند گردشگران زیادی را به سمت خود جذب می نمایند. این عمارت قدمتی به اندازه 186 سال دارد و 3 بخش اندرونی، بیرونی و مخصوص خدمه را شامل می شود. هر کدام از این بناها با تزئینات مجلل و با جلوه بی نظیر را به نمایش می گذارند.
بلیط ورودی: 2500 تومان
بلیط اتباع خارجی: 15000 تومان
زمان بازدید: ساعت 8 صبح الی 8 عصر تابستان ها - ساعت 8 صبح الی 5 عصر زمستان ها
تعطیلات سالانه: ایام سوگواری
آدرس: اصفهان، کاشان، خیابان علوی
خانه بروجردی ها
خانه تاریخی دیگری که در شهر کاشان پیشنهاد می شود حتما از آن دیدن کنید، خانه بروجردی ها است. این عمارت مربوط به دوره قاجاریه است و قدمت آن به 130 سال پیش باز می شود. معماری این بنا جز یکی از شاهکارهای معماری کاشان محسوب می شود و شباهت بسیاری به خانه طباطبایی ها دارد و جالب است بدانید که این شبیه بودن دلیل این است که پسر آقای بروجردی که عاشق دختر آقای طباطبایی بوده از ایشون خواستگاری نموده و شرط آقای طباطبایی گویا این بوده است که یک عمارت شبیه به خونه خودش برای دخترش هم بسازد.
زمان بازدید: 9 صبح الی 6 عصر تابستان ها - 9 صبح الی 4:30 عصر زمستان ها
تعطیلات سالانه: ایام سوگواری
بلیط ورودی: 2500 تومان
بلیط اتباع خارجی: 15000 تومان
آدرس: اصفهان، کاشان، محله سلطان میر احمد، خیابان علوی
خانه عامری ها
از دیگر خانه های تاریخی کاشان می توان به خانه عامری ها که از زیباترین و بزرگترین خانه های تاریخی کاشان است نیز اشاره نمود. این عمارت در حال حاضر یک مهمانسرای 5 ستاره است که از گردشگران زیادی پذیرایی می نماید و قدمت آن به دوه زندیه بازمی شود. این عمارت نزدیک به 80 اتاق و 7 حیاط دارد و نکته جالبش این است که این خانه در بین تمام خانه های تاریخی کاشان بلندترین بادگیر را دارا می باشد.
آدرس: کاشان،خیابان علوی، خیابان باستان هفتم - هتل سرای عامری ها کاشان
خانه شریفیان
عمارت شریفیان با قدمت بیش از 200 ساله خود یکی دیگر از خانه های تاریخی کاشان است که در سال 1230 هجری قمری در شهر کاشان ساخته شد. این خانه ترکیبی از سه مجموعه فضایی است که دو مجموعه مهمتر و اصلی آن در دوطبقه و در جبهه های شمالی و جنوبی حیاط نیز نهاده شده اند. پیشنهاد می کنیم از این خانه هم در سفر به کاشان بازدید کنید.
آدرس: اصفهان، کاشان، خیابان علوی، کوی صدر
خانه منوچهری
عمارت منوچهری از دیگر خانه های تاریخی کاشان است که در حال حاضر به یک اقامتگاه سنتی زیبا تبدیل شده است و قدمت آن به 400 سال پیش بازمی شود. این بنای تاریخی را می توان از یکی از شاهکارهای معماری ایران دانست که در بافت تاریخی کاشان واقع است. در طبقه بالای این عمارت نگارخانه ای نهاده شده است که پذیرای هنرمندان آن منطقه است.
آدرس: کاشان، خیابان محتشم کاشانی، کوچه شهید ثابت، عمارت هفت
خانه رئیسیان
محله سلطان میراحمد از دیگر مکان هایی است که در آن خانه رئیسیان واقع شده و قدمت آن به دوره قاجاریه باز می شود. این عمارت بی نظیر که از خانه های تاریخی کاشان است دارای دو حیاط اندرونی و بیرونی مستقل است که هر یک معرف بخش های اندرونی و بیرونی هستند. فضا های خانه در هر دو حیاط به صورت چهار طرف ساخت و در سه طبقه پیرامون آنها شکل گرفته اند. از جمله فضاهای مهم معماری در این بنا می توان به شاه نشین، مهتابی، هشتی ورودی، ایوان تابستانی، بهار خواب، حوض خانه، شارم و باد گیر اشاره نمود. گفتنی است که بگوییم در سال های اخیر این خانه مورد مرمت نهاده شد و جزئی از خانه تاریخی رئیسیان شد.
آدرس: اصفهان، کاشان، محله سلطان میر احمد
خانه تاریخی احسان کاشان
از دیگر خانه های تاریخی کاشان مربوط به دوره قاجار است و قدمت آن به صد سال پیش باز می شود. این بنای تاریخی در خیابان فاضل نراقی و کوچه فرهنگ واقع است و در سال 1384 توانست به ثبت ملی برسد. گفتنی است که بگوییم در حال حاضر با تغییر کاربری، این خانه به اقامتگاه سنتی گردشگران ایرانی و خارجی تبدیل شده است.
آدرس: کاشان، میدان کمال الملک، ابتدای خیابان فاضل نراقی، کوچه فرهنگ 35
خانه رزاقیان
شهر کاشان نسبتا شهر کوچکی است و خانه های تاریخی آن در فاصله بسیار کمی از یکدیگر قرار دارند. یکی دیگر از خانه های تاریخی کاشان که می خواهیم درباره آن صحبت کنیم، خانه رزاقیان است. این خانه در محل تر آباد واقع شده و قدمت آن به عصر قاجار باز می شود. در معماری این عمارت بخش اندرونی و بیرونی از هم مجزا شده اند و هر دو حیاط اندرونی و بیرونی به صورت دو طرفه ساخته شده اند و سه طبقه فضاهای قابل استفاده نیز طراحی شده است. در خانه رزاقیان نیز مانند بسیاری از خانه ها که اندرونی و بیرونی دارند شاه نشین فضای واسطه بین دو حیاط شده است. از دیگر ویژگی هایی که معماری اصلی این عمارت دارا می باشد می توان از سرداب، شاه نشین، مهتابی، هشتی ورودی، ایوان تابستانی و یک باد گیر نام برد.
آدرس: اصفهان، کاشان، محله ترک آباد
خانه راهب
عمارت دیگری که می خواهیم درباره آن صحبت کنیم، عمارت شاه یلانی است که یکی از معروف ترین خانه های تاریخی کاشان است که قدمت آن به دوره قاجاریه و پهلوی باز می شود و در محله درب باغ نهاده شده است. قسمت اصلی این خانه شامل دو سراب، شاه نشین، هشتی ورودی، ایوان تابستانی، ایوان زمستانی و یک بادگیر می شود و در حال حاضر از آن به عنوان مهمانسرای سنتی یاد می شود که دارای امکانات اقامتی خوبی هم است.
آدرس: اصفهان، شهر کاشان، خیابان فاضل نراقی، کوچه فرهنگ 31
خانه حسینی و بنی کاظمی
در محله کوشک صفی یکی دیگر از خانه های تاریخی کاشان به نام خانه حسینی و بنی کاظمی نهاده شده است که بر اساس شواهد موجود بنای اولیه آن به دوره قاجاریه متعلق است و از جمله خانه هایی است که حیاط بیرونی و اندرونی دارا می باشد و فضاهای معماری زیبایی در اطراف آن بنا شده اند. این خانه فاقد گودال باغچه و بیرونی است و یک حیاط خلوت کوچک پشت شاه نشین جنوبی آن به چشم می خورد. از فضاهای اصلی معماری این بنا میتوان سرداب های جنوبی و شمالی، شاه نشین، پنج دری، هشتی ورودی و ایوان تابستانی آن نام برد. مساحت حیاط اصلی این عمارت حدودا 960 مترمربع است و در سال 1377 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
خانه مشکی
در محله درب اصفهان یکی دیگر از خانه های تاریخی کاشان به نام مشکی نهاده شده است. قدمت این خانه به عصر قاجار باز می شود و جزو آن دسته خانه هایی از شهر کاشان است که فقط یک حیاط اصلی و مرکزی دارد. این خانه در دو طبقه و به صورت سه طرف ساخت بنا شده است. از فضاهای مهم معماری این بنا می توان از سرداب، مهتابی، شاه نشین، هشتی ورودی، ایوان تابستانی، شارم، پنج دری و بهار خواب آن نام برد.
خانه عطارها
یکی دیگر از خانه های تاریخی که می خواهیم از آن نام ببریم، خانه عطارها است که قدمت آن به دوره قاجار باز می شود. این خانه در محله پنجه شاه نهاده شده است و یکی از بناهای وسیعی است که از سه باب حیاط تشکیل شده و به عصر قاجاریه تعلق دارد. ممکن است بنای موجود فقط بخشی از بنای وسیع تر اصلی باشد و از ویژگی های اصلی این این است که بیش از نیمی از فضاهای آن در دنیا شرقی و غربی حیاط نیز نهاده شده است. از فضاهای اصلی معماری این بنا میتوان از سه سرداب، سه بادگیر، شاه نشین، هشتی ورودی و حوض خانهْ آن نام برد. حیاط اصلی واندرونی خانه بیش از 470 متر مربع وسعت دارد. این بنا در سال 1377 به ثبت ملی رسید.
آدرس: اصفهان، کاشان، محله پنجه شاه، چهارراه آیت اله کاشانی
خانه دستمالچی
در محله درب گلان یکی دیگر از خانه های تاریخی کاشان واقع شده است که نام آن خانه دستمالچی است. قدمت این بنا به اواخر دوره قاجاریه باز می شود و از جمله خانه هایی است که فاقد بخش های اندرونی وبیرونی می شود. معماری این بنا به صورتی است که چهار طرف ساخته بود و فضاهای معماری آن در اطراف حیاط در سه طبقه بنا شده است. از فضاهای مهم معماری این خانه می توان از سرداب، شاه نشین، ایوان تابستانی و حوض خانه نام برد. این خانه دارای تزئینات رسمی بندی ساده گچی در ایوان و طاقچه ها می باشد.
خانه تاریخی بالاچی
روبروی خانه احسان که در بالا هم درباره آن صحبت کردیم، یکی دیگر از خانه های تاریخی کاشان به نام بالاچی نهاده شده است. این خانه که در فرعی منتهی به محله مسجد آقا بزرگ از محله قبرستان درب است و قدمت آن به بیش از 130 سال قبل باز می شود. از جمله خانه های قدیمی کاشان یک حیاط اصلی بدون گودال باغچه است که در دو طرف آن فضاهای معماری خانه احداث شده اند و بدین ترتیب معماری آن از نوع دو طرف است. این بنا در سه طبقه به گونه ایی بنا شده که دو طبقه آن بالاتر از گذر عام و ورودی اصلی و یک طبقه نیز پائین تر از آن است.
از جمله ویژگی های موثر این خانه دو فضای بزرگ و شاه نشین آن است و همچنین از فضاهای اصلی معماری این خانه باید از سداب شاه نشین، سرپوشیده، مهتابی، هشتی ورودی و ایوان های تابستانی و زمستان این عمارت دیدنی نام برد. مساحت خانه تاریخی بالاچی برابر با 600 مترمربع است و در سال 1379 به ثبت ملی رسید.
خانه حشمت اله خان
ابن بنا در محله کوشک صفی این خانه که متعلق به اوایل عصر قاجار می باشد مانند بسیاری ازخانه های قدیمی کاشان فقط یک حیاط اصلی و مرکزی وسیع دارد و بخش های اندرونی و بیرونی آن از یکدیگر جدا نشده است. فضا های خانه به صورت دو طرف ساخت در سه طبقه اطراف آن بنا شده اند. ویژگی معماری این بنا در این است که دو جبهه ساخته شده آن روبروی هم نیستند بلکه یکی در جنوب و دیگری در شرق حیاط واقع شده اند. فضاهای مهم معماری خانه شامل سرداب، شاه نشین، هفت دری و هشتی ورودی می شود. هفت دری این خانه از شاخصه های شاخص آن است.
حیاط خانه حشمت اله خان با وسعت نزدیک به 820 مترمربع از وسیع ترین حیاط های کاشان محسوب می شود. دهانه بزرگ شاه نشین هفت دری بیش از 8 متر است که از همه شاه نشین های خانه های کاشان بزرگ تر است. شاه نشین وسیع خانه به یاری یزدی بندی گچی در سقف تزئین شده است. خانه حشمت اله خان توسط میراث فرهنگی و شهرداری کاشان به طور کامل مرمت شده و در حال حاضر به خانه عامری ها ملحق شده است.
منبع: الی گشت