انقلاب شیر مصنوعی! آیا دیگر به گاوها نیاز نداریم؟ - افق بسطام

خبرنگاران | برای فراوری شیر مصنوعی نیازی به گاو و حیوانات دیگر نیست. این محصول می تواند ترکیب بیوشیمیایی یکسانی مانند شیر حیوانی داشته باشد؛ اما با استفاده از یک تکنیک بیوتکنولوژی نوظهور معروف به تخمیر دقیق که زیست توده کشت شده از سلول ها را فراوری می نماید.

به گزارش خبرنگاران ، بیش از 80 درصد جمعیت دنیا به صورت منظم محصولات لبنی مصرف می نمایند. درخواست های فزاینده ای مبنی بر پشت سرگذاشتنِ سیستم غذایی حیوان-محور و روی آوردن به اَشکالِ پایدارتری از فراوری غذا وجود دارد. شیر های مصنوعی همان شیر لبنی هستند، اما بدون نگرانی هایی از قبیل انتشار متان یا به خطر انداختن جان حیوانات. اما این محصول برای تبدیل شدن به یک جایگزین خوب و بادوام باید بر چالش ها و اشکالات غیرمنتظره زیادی غلبه کند.

تحقیق اخیر در حیطه کلان روند های صنعت لبنیات اجرا شده است. شیر های گیاهی و به خصوص شیر های مصنوعی نوآوری های مهم این حوزه بوده اند. برخلاف گوشت مصنوعی که در برابری با پیچیدگی و بافتِ گوشت حیوانی با چالش روبه روست، شیر مصنوعی به خاطرِ داشتن طعم، شکل و حس مشابهی که با شیر لبنی عادی دارد هوادار پیدا نموده است.

شیر مصنوعی یک فانتزی علمی-تخیلی نیست. برای نمونه، در ایالات متحده شرکت پِرفِکت دِی پروتئین های غیرحیوانی ساخته شده از میکروفلورا را تامین می نماید که از آن برای ساختنِ بستنی، پودر پروتئین و شیر استفاده می گردد. در استرالیا هم شرکتِ نوپایِ اِدِن بروو در وِری بیِ ویکتوریا در حال فراوری شیر مصنوعی است. هدف گذاریِ این شرکت روی مصرف نمایندگانی است که بطور فزاینده نگرانِ تغییراتِ آب و هوایی و به ویژه سهم متانِ ناشی از فراوری محصولات گاو های شیری هستند.

گزارش شده که CSIRO توسعه دهنده فناوری ست که در پسِ محصولات اِدِن بروو وجود دارد. این فرایند با مخمر شروع می گردد و از تخمیر دقیق برای فراوری همان پروتئین هایی که در شیر گاو یافت می گردد استفاده می نماید. CSIRO می گوید این پروتئین ها بسیاری از ویژگی های مهم شیر را به آن می دهند و به بافت خامه ای و توانایی کف کردن آن یاری می نمایند. مواد معدنی، شکرها، چربی ها و طعم دهنده ها به پروتئین پایه افزوده می شوند تا محصول نهایی را به وجود آورند.

این ماه در استرالیا، شرکت آل جی (All G) برای سرعت بخشیدن به فراوری شیر مصنوعی 25 میلیون دلار هزینه کرد. این شرکت میخواهد ظرف 7 سال قیمت شیر مصنوعی خود را پایین تر از شیر گاو بیاورد. اگر صنعت شیر مصنوعی بتواند به صورت فراگیر به این هدف قیمت دست یابد، پتانسیلِ مختل کردنِ صنعت لبنیات بالا می رود و به لطف آن بشریت از دامپروریِ سنتی فاصله گرفته و به سیستم های غذایی بسیار متفاوتی گرایش پیدا می نماید.

طبق گزارشی که سال 2019 درباره آینده لبنیات منتشر شد، صنعت تخمیر دقیقِ آمریکا تا سال 2030 حداقل 700 هزار شغل ایجاد خواهد نمود. اگر شیر مصنوعی بتواند جای لبنیات را به عنوان ماده ای در بخش فرآوری صنعتی غذایی بگیرد، چالش های مهمی برای شرکت های فراورینماینده پودر شیر برای بازار مواد به وجود خواهد آمد.

بعضی از شرکت های سنتی لبنیات نیز در حال پیوستن به اکثریت هستند. برای نمونه، شرکت تعاونی لبنیات استرالیاییِ نورکو (Norco) از پروژه اِدِن بروو حمایت نموده و شرکت تعاونی لبنیاتِ نیوزلندیِ فونتِرا (Fonterra) هفته گذشته برای توسعه و تجاری سازیِ پروتئین های بدست آمده از تخمیر با خواصی شبیه لبنیات اعلام سرمایه گذاری مشترک نموده است.

صنعت شیر مصنوعی قبل از تبدیل شدن به تهدیدی بزرگ برای شیر حیوانی باید به طور تصاعدی رشد کند. دستیابی به این هدف مستلزم سرمایه گذاری زیاد در امر تحقیق و توسعه و بعلاوه زیرساخت های فراوریی نو از قبیل مخازن تخمیر و زیست راکتورهاست.

هم اکنون فراوری شیر حیوانیِ مرسوم در جنوب دنیای از شمال دنیای پیشی گرفته است و این اتفاق تا حد زیادی به خاطر رشد سریع در سرتاسر آسیاست. قطعاً، صنعت لبنیات سنتی قصد ندارد به این زودی ها کنار بکشد.

شیر مصنوعی نوش دارو نیست. در حالی که این فناوری پتانسیل های زیادی برای منافع محیطی و حیوانی دارد، از چالش و مسائل بالقوه به دور نیست. برای نمونه، پروتئین های جایگزین لزوماً خصوصی سازی یا هم جنس شدگیِ کشاورزی صنعتی متعارف را به چالش نمی کشند. این به آن معناست که فراورینمایندگان بزرگ شیر مصنوعی ممکن است سیستم های لبنیات یا جایگزینِ لبنیاتِ کوچک یا با فناوری پایین را از میدان خارج نمایند.

افزون بر این، شیر مصنوعی می تواند افراد زیادی را از بخش لبنیات دنیای از کار برکنار کند. برای نمونه، اگر شرکت های لبنیات سنتی در استرالیا و نیوزلند در حوزه شیر مصنوعی سرمایه گذاری نمایند، تکلیف فراورینمایندگان لبنیات چه خواهد شد؟

از آنجا که شیر مصنوعی در سال های آینده ترقی خواهد نمود، نباید نسبت به تکرارِ نابرابری های موجود در سیستم غذاییِ کنونی غافل باشیم. بخش لبنیات سنتی باید بپذیرد که در آستانه یک تحول اساسی است. این بخش در مواجهه با خطراتِ بیشمار باید منافع اجتماعی محصولات حیوانی را به حداکثر رسانده و سهمش در تغییرات آب و هوایی را به حداقل برساند.

منبع: sciencealert

مترجم: زهرا ذوالقدر