جولان رنگ های زیان آور در آب نبات ها، غیر قابل مصرف بودن حجم بالایی از آبنبات ها - افق بسطام

به گزارش خبرنگاران، آب نبات و فرآورده های آب نباتی از مواد خوردنی پرمصرف در دنیا هستند که روزبه روز طعم و فرم آن ها تنوع بیشتری یافته و فن آوری فراوری آن ها پیشرفته تر می گردد.

قرن ها است که رنگ ها به اشکال مختلف به مواد غذایی اضافه می شوند. رنگ های طبیعی ازنظر خواص فیزیکی و شیمیایی دارای انواع متفاوتی هستند و تعدادی از آن ها به اکسیداسیون، تغییرات اسیدیته و نور حساس اند. این رنگ ها دارای پایداری کمی بوده و نسبت به رنگ های سنتتیک یا ساخته شده از طریق انسان گران تر هستند.

بنابر عقیده صاحب نظران، رنگ های شیمیایی به سادگی و ارزان فراوری می شوند و برای رنگ آمیزی، مقدار کمی از آن ها مورد احتیاج است. این رنگ ها همچنین برای از بین بردن طعم نامطلوب مواد غذایی مورد استفاده قرار می گیرند.

با افزایش سریع استفاده از رنگ های شیمیایی و اثرات آن ها بر کیفیت موادغذایی و سلامتی مصرف نمایندگان، این امر منجر به وضع قوانین زیادی در سراسر دنیا در خصوص استفاده از آن ها شده است چراکه استفاده از رنگ های سنتتیک عوارض و اثرات سمی نظیر آسم، کهیر، تضعیف سیستم ایمنی و ایجاد فشارخون بر روی انسان دارد.

این موضوع، زمینه ای برای مطالعه محققین کشورمان فراهم نموده و آن ها با توجه به افزایش کارگاه های آبنبات سازی و عدم آگاهی آنان از عوارض بهداشتی و همچنین ممنوعیت استفاده از رنگ های مصنوعی در فرآورده های آب نباتی، این مطالعه را جهت آنالیز رنگ های مصرفی در آب نبات های فراوریشده انجام داده اند.

در این تحقیق، پژوهشگران دانشگاه علوم پزشکی بجنورد، تعداد 90 نمونه آب نبات رنگی (زعفرانی، کاکائویی، پرتغالی، آلبالویی) را به طور تصادفی از مناطق مختلف شهر بجنورد جمع آوری نموده و رنگ مورد استفاده در آن ها را مورد آزمایش قرار داده اند.

نتایج این آنالیز ها نشان داد که از رنگ های مصنوعی، استفاده وسیعی در فراوری آب نبات می گردد. بر این اساس معین شد که حدود 82 درصد نمونه های آب نبات مورد آزمایش، غیرقابل مصرف بوده و در فراوری آن ها از رنگ های مصنوعی مجاز و غیرمجاز خوراکی که مصرف آن ها در فرآورده های قنادی و آب نبات ها ممنوع بوده، استفاده شده است.

به گفته سیده نسترن اسدزاده، پژوهشگر دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی و همکارانش که اجرای این تحقیق را به عهده داشته اند: الگوی کلی استفاده از رنگ ها در تحقیق ما نشان داد که از رنگ های مصنوعی بیش ازحد انتظار استفاده شده بود بر همین اساس اجرای قوانین و مقررات مربوط به موادغذایی ازجمله فرآورده های آب نبات احتیاج به نظارت خیلی بیشتری دارد. یافته های این مطالعه نشان داد که رنگ موسوم به سانست یلو، شایع ترین رنگ مورد استفاده در بین انواع مختلف رنگ های مصنوعی بوده است و این موضوع، بر اساس عادت سنتی فراورینمایندگان است که تمایل دارند بیشتر از رنگ های مصنوعی سانست یلو و کینولین یلو به جای رنگ های طبیعی مانند رنگ زعفران و آب پرتغال استفاده نمایند.

آنها این چنین ادامه می دهند: اگرچه صنایع غذایی معمولاً این اختیار را دارند که از رنگ های مصنوعی مجاز مطابق استاندارد ملی شماره 740 در فرآورده های خود استفاده نمایند، اما استفاده آن ها در موادغذایی باید تحت نظارت مسئول فنی آن صنعت باشد. بر این اساس هریک از رنگ های مصنوعی مجاز باید در محدوده قانونی مجاز که اصطلاحاً ADI گفته می گردد مصرف شوند، چراکه اگر بیش ازحد مربوطه استفاده شوند، مخاطراتی را برای مصرف نماینده ایجاد می نمایند.

طبق اطلاعات ارائه شده در این پژوهش، از سال 1950 تا 2012، میزان مصرف رنگ های مصنوعی خوراکی مورد تأیید سازمان غذا و دارو بیش از پنج برابر افزایش یافته است. بر همین اساس افزایش آگاهی در تهیه نمایندگان مواد غذایی، انجام بازرسی مؤثرتر و برخورد قاطع ارگان های مسئول با متخلفین، توزیع کنترل شده رنگ های مصنوعی و برچسب گذاری مواد غذایی می توانند در مدیریت این مشکل بهداشتی مؤثر باشد.

این یافته ها که می توانند با آگاهی دادن به عموم در کاهش مصرف این گونه رنگ ها و جایگزینی رنگ های طبیعی و تأکید بر خواص مفید آن ها مؤثر باشند، در نشریه ای علمی پژوهشی به نام مجله بهداشت و توسعه منتشر شده اند.

بهداشت و توسعه، نشریه ای متعلق به دانشگاه علوم پزشکی کرمان است که مقالات علمی را در زمینه های بهداشت عمومی، ارتقاء سلامت، آموزش بهداشت، بهداشت محیط، بهداشت حرفه ای، مدیریت خدمات بهداشتی، پزشکی اجتماعی، اپیدمیولوژی و آمار و تغذیه به چاپ می رساند.